Ô tô quay đầu ngay giữa ngã tư không vòng xuyến có sai luật?
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.PUBG Mobile: Cấm thi đấu một năm tuyển thủ Rabiz
Chức vô địch AFF Cup 2024 sẽ mất rất nhiều ý nghĩa nếu đội tuyển Việt Nam không thể vượt qua vòng loại thứ 3 để góp mặt ở Asian Cup 2027, trong cuộc đua với Malaysia, Thái Lan trong cảnh Indonesia đã sớm đoạt vé sau khi lọt vào vòng loại thứ 3 World Cup 2026.Do vậy, ngay từ lúc này thầy trò HLV Kim Sang-sik sẽ phải lập tức quên đi dư vị chiến thắng ở AFF Cup 2024, để tập trung cho 6 trận đấu ở vòng loại Asian Cup 2027, với 5 trong số đó diễn ra trong năm 2025 này.Dự kiến, đội tuyển Việt Nam sẽ mở màn vòng loại Asian Cup 2027 bằng trận gặp Lào (25.3, 18.11), tiếp cùng với Malaysia (10.6), Nepal (9.10 và 14.10) trước khi bước vào trận quyết định cuối cùng với Malaysia trên sân nhà ngày 31.3.2026.Có thể nói năm 2025 sẽ có ý nghĩa cực kỳ quan trọng cho mục tiêu lâu dài của HLV Kim Sang-sik với nhiệm vụ đưa đội tuyển Việt Nam dự Asian Cup 2027, trước khi mơ đến World Cup 2030 như ông đã nói sau chức vô địch AFF Cup 2030.Khác với các năm trước chủ yếu đá giao hữu trước khi đá các trận chính thức vào cuối năm, đội tuyển Việt Nam sẽ có lịch thi đấu ngược lại hoàn toàn: có 4 trong 5 đợt tập trung FIFA Days sẽ đá vòng loại Asian Cup 2027.Sau 2 vòng đấu đầu tiên ở Asian Cup vào tháng 3 và 6, thầy trò HLV Kim Sang-sik sẽ có đợt tập trung FIFA Day vào tháng 9 để thi đấu giao hữu với các đối thủ đang được VFF tích cực lựa chọn một cách kỹ càng.Đó sẽ là cơ hội duy nhất để ông Kim thử nghiệm, điều chỉnh con người và lối chơi của đội tuyển Việt Nam, trước khi bước vào 3 trận tiếp theo ở vòng loại Asian Cup 2027 vào tháng 9 và 11 năm 2025.Với lịch thi đấu hiện tại, có thể khẳng định HLV Kim Sang-sik sẽ không thể chậm rãi ở các trận giao hữu như năm 2024, ngược lại phải bắt tay vào việc, rà soát V-League 2024 - 2025 để chọn ra con người bổ sung cho đội tuyển Việt Nam ngay từ tháng 3.Đó sẽ là trận đấu quan trọng, mục tiêu không chỉ mở màn vòng loại Asian Cup 2027 bằng chiến thắng trước Lào trên sân nhà, mà còn để xác định điểm rơi tốt nhất ở trận làm khách tại Bukit Jalil của Malaysia vào tháng 6.
Về miền Tây đi biển hoang sơ, chụp hình với những con rồng ‘độc lạ’
Lộ trình từ TP.HCM đi Đà Lạt rất “nhàn” với Defender 90, khối động cơ 2.0 lít tăng áp có công suất lên đến 300 mã lực và mô-men xoắn 400 Nm, kết hợp cùng hộp số ZF 8 cấp mang đến khả năng tăng tốc nhẹ nhàng, vượt xe trên cao tốc hay một số đoạn đường quốc lộ trở nên đơn giản.
Bản tin Xem nhanh 12h ngày 20.2.2025 của Báo Thanh Niên có những thông tin đáng chú ý sau:Xe tải chạy trên đường Nguyễn Văn Bứa (huyện Hóc Môn) bất ngờ tông dải phân cách cứng bê tông, lật ngang đè xe máy của hai người đàn ông đang chở nhau đi làm.Công an xã Phúc Ứng (tại huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang) vừa nhận được thư cảm ơn từ chị Phạm Thị Hồng Thảo (trú tại thôn Tân Thịnh, xã Phúc Ứng), về việc tìm lại số tiền và vàng bị thất lạc.Theo thông tin từ công an, vào chiều ngày 15/2, chị Thảo phát hiện hòm sắt đựng tiền và vàng của mình đã bị mất. Sau khi hỏi chồng, chị được biết chiếc hòm đã bị bán cho cơ sở thu mua phế liệu của anh Lê Văn Dũng.Trong quá trình phân loại phế liệu, anh Dũng đã phát hiện số tiền, vàng trị giá gần 50 triệu đồng trong hòm và đã chủ động trình báo sự việc với Công an xã Phúc Ứng. Công an xã đã nhanh chóng xác minh và xác định tài sản trên là của chị Thảo. Lực lượng công an đã phối hợp với anh Dũng để bàn giao lại toàn bộ số tài sản cho chị Thảo.Theo Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế, sau tết, dịch vụ ăn uống trong mùa lễ hội mang tính chất thời vụ xuất hiện nhiều hộ kinh doanh cá thể, thiếu các yêu cầu cần thiết để đảm bảo ATTP.Tất cả sẽ có trong Bản tin Xem nhanh 12h, được phát trên thanhnien.vn cùng kênh YouTube Báo Thanh Niên. Kính mời quý vị theo dõi.Xem nhanh 12h của Báo Thanh Niên sẽ quay trở lại vào lúc 12 giờ trưa mai 21.2.2025 với những thông tin trong nước và quốc tế nóng hổi khác tại địa chỉ thanhnien.vn và kênh YouTube Báo Thanh Niên.
Ô tô điện VinFast VF5 Plus bỏ số P, liệu có nguy hiểm?
Đặc biệt ở giai đoạn cuối của bài thi, Ngọc Nam đã kết hợp cùng lúc nhiều tổ hợp động tác: tâng bóng, xoay người, vung nón, chuyển đổi tư thế, đỡ bóng và khép lại bằng lời chào kết hết sức ý nghĩa. Sau cùng, Ngọc Nam được ban giám khảo chấm điểm vào tốp 7. Đó có thể xem là kết quả vượt xa kỳ vọng của VĐV trẻ tuổi này.
